Po trzech spotkaniach w Warszawie, Gdańsku i Krakowie i niemal roku pracy powołana przez Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków grupa ekspercka „Relacje Inwestor – Służby Konserwatorskie”, pod przewodnictwem naszej dyrektor Jadwigi Kosińskiej, zakończyła prace, przedstawiając publicznie w CP Koneser opracowane w formule partycypacyjnej 21 postulatów, które mają na celu poprawę współpracy między właścicielami historycznych obiektów a organami konserwatorskimi.

Wypracowane postulaty będą stanowiły merytoryczny wkład do materiałów organizowanego przez Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków III Kongresu Konserwatorów Polskich, który odbędzie się w październiku 2025 roku w Krakowie. Prace nad postulatami prowadzone były w duchu otwartego dialogu, angażując przedstawicieli różnych środowisk: konserwatorów, właścicieli zabytków, wykonawców, naukowców oraz deweloperów. W efekcie powstał kompleksowy zestaw rekomendacji, który odnosi się do realnych problemów związanych z ochroną i modernizacją historycznej zabudowy.

21 postulatów, których pełną treść można zobaczyć TUTAJ, skupia się na trzech kluczowych obszarach:

• Zmiany legislacyjne – uproszczenie i doprecyzowanie przepisów dotyczących ochrony zabytków, eliminacja sprzecznych regulacji oraz przyspieszenie procedur administracyjnych w sytuacjach wymagających pilnych działań konserwatorskich
• Cyfryzacja procesów – stworzenie jednolitych baz danych i rejestrów, ułatwiających dostęp do informacji zarówno dla właścicieli, jak i konserwatorów oraz inwestorów.
• Rozwój kompetencji – regularne szkolenia dla pracowników służb konserwatorskich, by lepiej rozumieli nowoczesne technologie i standardy rewitalizacji.

Eksperci podkreślają, że obecny system ochrony zabytków nie nadąża za współczesnymi wyzwaniami. Przepisy ESG i zielonej transformacji często kolidują z historycznym charakterem obiektów, utrudniając ich rewitalizację. Postulaty sugerują wprowadzenie wyjątków dla zabytków w niektórych regulacjach, by możliwe było ich odpowiednie dostosowanie do nowych wymogów.

– Musimy pamiętać, że choć nasze perspektywy mogą się różnić, łączy nas wspólny cel – ochrona naszego dziedzictwa – podkreśla Jadwiga Kosińska. – Tylko poprzez dialog i współpracę możemy skutecznie zadbać o przyszłość zabytków.

III Kongres Konserwatorów Polskich to jedno z najważniejszych wydarzeń w środowisku konserwatorskim, odbywające się raz na dekadę. To właśnie tam 21 postulatów zostaną zaprezentowane i poddane szerokiej dyskusji. Organizatorzy spodziewają się około 400 uczestników – ekspertów, urzędników, właścicieli obiektów i inwestorów, którzy wspólnie będą wypracowywać najlepsze rozwiązania dla ochrony polskiego dziedzictwa.

Symboliczną oprawę graficzną dokumentu stworzył ceniony streetartowiec Mariusz Waras, nawiązując do idei solidarności i współpracy.

Czy 21 postulatów stanie się fundamentem reformy ochrony zabytków w Polsce? O tym przekonamy się już w październiku 2025 roku podczas III Kongresu Konserwatorów Polskich w Krakowie.